Część badawcza pracy to krytyczny opis kształtowania się badanego zjawiska w konkretnym środowisku. Tutaj piszący pracę licencjacką niejako penetruje rzeczywistość (bada np. stosowane instrumenty budowy konsumenckiej lojalności, przemoc w szkole, formy komunikacji rynkowej, struktura zarządzania reklamą, stosowane metody oceny pracowników, tryb kształtowania kosztów pracy, stosowane style kierowania itp. itd.). Student w tym rozdziale dokonuje swoistej fotografii badanej rzeczywistości, a później przeprowadza jej krytyczną analizę, zakończoną wnioskami, które mogą mu posłużyć do napisania rozdziału projektowego. Student w tej części przedstawia krytyczny opis kształtowania się badanego zjawiska, studium przypadku, ewentualnie wyniki badań oraz analiz związanych z tematem pracy. Bardziej konkretne rozwinięcie tej części pracy składać się powinno z takich elementów jak:
- analizy otoczenia badanego środowiska - branży, rynku, firmy, produktu, usługi,
- omówienia szeroko rozumianych tendencji, kierunków ewolucji, trendów,
- krótkiej historii i przedstawienia aktualnego stanu przedmiotu badań równocześnie z dynamiką jego zmian,
- pogłębionej analizy przedmiotu badań obejmującej ocenę wartościującą konkretnych jego elementów, w tym w kategoriach cech wewnętrznych (potencjału, zastosowań) oraz zewnętrznych (szansę i zagrożenia); analiza prowadzona powinna być w zakresie kryteriów wiodących dla realizowanego przedmiotu badań, tj. niezbędnych, adekwatnych oraz bezsprzecznie decydujących,
- diagnozy społeczno-ekonomiczno bazująca na bogatym instrumentarium analitycznym.

Materiał dla tej części pracy licencjackiej powinien zostać zgromadzony przez Studenta w rezultacie własnych empirycznych badań, np. w postaci uczestniczącej obserwacji, badań ankietowych, wywiadów. W aspekcie wtórnych źródeł w tym rozdziale Student w mniejszym stopniu opiera się na literaturowych pozycjach zwartych (książkach), w większym zaś na materiałach generowanych przez analizowany podmiot (raporty roczne oraz inne opracowania firmowe, druki firmowe, opisy produktów i usług, strony www). Wartościowym źródłem informacji są tu również wydawnictwa branżowe (fachowe), opisujące dziedziny, w których swoją działalność prowadzi badana instytucja bądź czasopisma specjalistyczne.